از ما که بپرسید، تمامی شرکت‌ها و کسب و کارهای کوچک و بزرگ از همان بقالی دریانی در محلات تهران گرفته تا apple استیو جابز، به طور 100% و بی برو برگرد، رقیب دارند. پس باید این واقعیت را بپذیرید و به جای ناراضی بودن از شرایط و وجود رقیب، از آن استفاده‌ی بهینه کنید. اما چطور؟ با چک لیست جاسوسی روی رقبا و برنامه‌ی بازاریابی‌شان، این کار شدنی خواهد بود.
چرا رقیب داشتن خوب است؟
همانطور که در مقدمه گفتیم، این‌که در حوزه‌ی کاری‌تان رقیب داشته باشید، نکته منفی و بدی نیست. در عوض شما باید با این دید به قضیه نگاه کنید که وقتی در کاری، رقیب هست، یعنی امکان مانور دادن کسب و کار شما هم در آن بخش هست. اما میزان موفقیت شما در بین این همه رقیب به تحلیل شما از آن‌ها و استفاده از نقاط ضعف و قوت‌شان هم بستگی دارد. برای من وقتی پای تحلیل یا به قول خود مارکترها آنالیز رقبا می‌رسد، همه چیز هیجان‌انگیزتر می‌شود.
راستی این را هم مدنظر داشته باشید که دنبال کردن رقبا یا به قول خارجی‌ها Spying on/Stalking تنها عامل موفقیت شما نخواهد بود اما می‌توانید به عنوان تکه‌ای از پازل جاسوسی مارکتینگ رقبا از آن استفاده کنید.
نکته‌ی بعدی که باید آن را بپذیرید، این است که رقبای شما در بعضی از فعالیت‌ها از شما بهتر خواهند بود. پذیرش این نکته به شما کمک می‌کند تا نقاط ضعف خود را در این زمینه بشناسید و براساس آن کارتان را ادامه دهید. پیشنهاد می‌کنیم در این زمینه راجع به SWOT هم بخوانید. SWOT مخفف واژه‌های Strength، Weakness، Opportunity و Threat است: قوت، ضعف، فرصت و تهدید.
با استفاده از SWOT شما می‌توانید نقاط قوت و ضعف رقبا را بشناسید و از آن‌ها برای فرصت استفاده کنید. همچنین متوجه خواهید شد که در چه زمینه‌هایی رقبا از شما بهتر هستند که این به منزله‌ی تهدید برای شماست.
حالا برویم سراغ بحث اصلی؛ برای رصد برنامه‌ی مارکتینگ رقبا، باید برنامه‌تان را به بخش‌های زیر تقسیم کنید و هر بخش را جداگانه رصد کنید:
- بازاریابی شبکه‌های اجتماعی
- طراحی وبسایت و بخش فنی وبسایت
- سئو سایت
- بازاریابی موتور جستجو (SEM)
- محتوای وبلاگ و بهینه سازی نرخ تبدیل
- ایمیل مارکتینگ
- برندینگ
بازاریابی شبکه‌های اجتماعی
جاسوسی را با بررسی محتوای شبکه‌های اجتماعی رقبا شروع کنید. اول از همه، لیستی از رقبای در حال حاضر را بنویسید و مشخص کنید که هرکدام در چه پلتفرم‌هایی فعالیت می‌کنند. حالا باید ببینید که در هر پلتفرم، چه محتوایی تولید می‌شود، با چه زبانی نوشته می‌شود، چطور با مخاطبان خود ارتباط برقرار می‌کنند، چه ساعت‌هایی پست می‌گذارند، چند پست در هفته می‌گذارند یا حتی به بازخوردها و نظرات منفی در حساب‌های شبکه‌های اجتماعی‌شان چه واکنشی نشان می‌دهند؟
خلاصه پای جاسوسی شبکه‌های اجتماعی رقبا که وسط می‌آید، نباید هیچ چیز را از قلم بیندازید؛ از چک کردن نحوه‌ی ارائه محصولات جدید در اینستاگرام و فیسبوک و حتی یوتیوب بگیرید تا پیگیری هشتگ‌ها!
دوره دیجیتال مارکتینگ منتوریکس، قدم آخر حرفه‌ای شدن است.
طراحی وبسایت و بخش فنی آن
قدم بعدی این است که سراغ وبسایت رقبا بروید و مواردی مثل نوع سیستم مدیریت محتوا سایت (جوملا، وردپرس یا اختصاصی)، فونت‌ها، زبان برنامه‌نویسی سایت، عکس‌ها و آیکون‌ها، UI و UX، لحن محتوا (رسمی یا صمیمی)، قیمت‌گذاری محصولات و نحوه‌ی ارائه خدمات را بررسی کنید.
با تحلیل وبسایت رقبا و سایر مسائل فنی‌اش می‌توانید اطلاعات خیلی خوبی را بدست آورید، مثلا نقاط ضعف و قوت سایت رقیب را متوجه می‌شوید و از طرف دیگر تاحدودی با استراتژی محتوای‌شان آشنا خواهید شد. توصیه می‌کنیم که در خبرنامه سایت‌شان عضو شوید تا ببینید ساختار ایمیل مارکتینگ‌شان چگونه است.
سئو
حالا به قسمت SEO رقبا (Search Engine Optimization) می‌رسیم. در این قسمت، رصد کمی سخت‌تر و طولانی‌تر است. در کل تحلیل ترافیک وبسایت رقبا و وضعیت سئوی آن‌ها در عین این‌که زمان‌بر است، مهیج هم هست. حالا راه چاره‌ی بدست آوردن این همه اطلاعات سئویی از رقیب‌تان چیست؟
خریدن چند ابزار تحلیلی مثل SEMRush، MOZ، Ahrefs، Rank Tracker و چندتا ابزار دیگر که هرکدام برای بررسی یک قسمت از سئوی رقیب به درد می‌خورد. البته باید به این نکته هم اشاره کنیم که ابزارهای تحلیل سئوی رایگان هم مثل Alexa وجود دارد با این حال اگر بخواهید اطلاعات دقیق‌تری بدست بیاورید، بهتر است که نسخه‌ی پولی آن‌ها را بخرید.
شاید سوال‌تان این است که با این وضعیت، باید به چه نکاتی در بررسی سئوی رقبا توجه کرد؟ شما می‌توانید راجع با سوالات زیر، اطلاعات کسب کنید:
- از چه کلمات کلیدی (Keywords) برای ترافیک ارگانیک به سایت استفاده می‌شود؟
- وضعیت اعتبار دامنه (domain authority) وبسایت چگونه است؟
- وضعیت Backlinks رقیب چطور است؟
- سرعت سایت‌شان بالاست؟
در کل، وقتی به یکی از این ابزارها سر بزنید، با ایجاد حساب کاربری و خرید حق عضویت، می‌توانید به کلی اطلاعات مهم و حیاتی دست پیدا کنید که تا قبل از آن نداشتید.
SEM
بعد از سئو، نوبت به بررسی وضعیت بازاریابی موتور جستجو (Search Engine Marketing) می‌رسد؛ یعنی تبلیغات. به طور کلی شما در این بخش باید زیر و بم وضعیت تبلیغات رقبا را دربیاورید. چه جاهایی تبلیغ می‌دهند، از چه نوع تبلیغاتی استفاده می‌کنند؟ از چه پلتفرم‌های تبلیغاتی (گوگل ادز و…) بهره می‌برند و نحوه‌ی ارائه تبلیغات‌شان چگونه است؟
مثلا طراحی بنرها و لحن نوشتاری تبلیغات‌شان چگونه است؟
نکته‌ی مهم دیگری که باید در این قسمت یادتان باشد، بررسی وضعیت کلمات کلیدی برای تبلیغات در گوگل ادز است. رقبا برای تبلیغات در پلتفرم‌های تبلیغات کلیکی مثل Google Ads از کلمات کلیدی مشخصی استفاده می‌کنند. برای بدست آوردن این کلمات می‌توانید سری به Ahrefs، keyword planner google ads و سایر ابزارهای کلمات کلیدی بزنید.
محتوای وبلاگ
کمی راجع به بررسی وضعیت محتوای رقبا در بخش تحلیل طراحی وبسایت گفتیم اما در این قسمت می‌خواهیم نگاهی دقیق‌تر به قضیه بیندازیم. محتوای وبلاگ هم درست مثل شبکه‌های اجتماعی، نقش مهمی در فعالیت‌های بازاریابی دیجیتال شما خواهد داشت که البته این مورد برای رقبای شما هم صدق می‌کند. حالا باید چطور محتوای‌شان را بررسی کنید؟
می‌توانید یک شیت در اکسل یا گوگل شیت درست کنید و ستون‌هایش را تقسیم‌بندی کنید. وبسایت هر رقیب را بنویسید، بعد درباره‌ی ویژگی‌های مطالب وبلاگش دسته‌بندی دیگری داشته باشید. مثلا موضوع محتوای وبلاگ، پرسونای محتوا، لحن نوشته، تعداد مطالب در هر بخش، تعداد کلمات، نوع محتوا (فیلم، متن، اینفوگرافیک و…)، نحوه ارتباط با کاربران و افراد در قسمت نظرات، نوع و اندازه تصاویر و بخش‌بندی مطالب وبلاگ.
این دسته‌بندی‌ها می‌تواند بسته به اهداف و نظرات شما متفاوت باشد. بنابراین حتما نباید به این شکل، بررسی محتوای وبلاگ رقبا را انجام دهید. با این حال به شما دید خوبی برای درست کردن شیت می‌دهد.
برای دریافت خدمات سئو و آگاهی از قیمت، شرایط و مدت زمان با منتوریکس در ارتباط باشید.
ایمیل مارکتینگ
یادتان هست که گفتیم وقتی به وبسایت رقبا سر می‌زنید، در خبرنامه‌شان هم عضو شوید؟ این اولین قدم در بررسی ایمیل مارکتینگ رقبا است. در صورتی که وبسایت رقیب، امکان عضویت دارد، عضو شوید. صد در صد برای شما ایمیل عضویت هم خواهد آمد. می‌توانید از این طریق ببینید که طراحی ایمیل‌های خوش‌آمدگویی رقبا چگونه است و از چه محتوایی استفاده می‌کنند. حتی می‌توانید خیلی دقیق‌تر شوید و به عنوان ایمیل هم دقت کنید.
با عضویت در خبرنامه، می‌توانید از نحوه‌ی ارسال ایمیل مطلع شوید؛ مثلا هر چند روز یکبار ایمیل ارسال می‌شود، آیا ایمیل براساس نیازهای شما شخصی‌سازی شده؟ آیا در ایمیل به اسم شما اشاره می‌شود و مهم‌تر از این سوال‌ها، آیا در ایمیل خبرنامه، مطالب مفید یا اصطلاحا به درد بخور پیدا می‌شود؟
برندینگ
بررسی و رصد شبکه‌های اجتماعی رقبا و وبسایت‌شان که در اصطلاح فرنگی «مانیتورینگ» گفته می‌شود، راه مهمی برای بدست آوردن اطلاعات راجع به Branding هر رقیب هم است. در کنار بدست آوردن اطلاعات و نقاط قوت و ضعف هر رقیب، باید ببینید که کاربران و مشتری‌های‌شان چه واکنش و احساسی به محصولات و خدمات‌شان دارند.
در اینجاست که شما می‌توانید دست به کار شوید و خودتان را نشان دهید. مثلا اگر رقیب شما در زمینه‌ای ضعف دارد یا اصطلاحا «گاف» داده، خیلی سریع باید از موقعیت استفاده کنید، درست مثل کاری که سامسونگ با کمپانی اپل کرد. در سال 2014، وقتی آیفون 6 پلاس به بازار آمد، خیلی‌ها از کار نکردن صفحه‌ی لمسی آن و خم شدنش گفتند.
کار به جایی رسید که شکایت‌های زیادی از کاربران آیفون 6 پلاس به گوش رسید و حتی کار به دادگاه هم کشید. همین جا بود که سامسونگ دست به کار شد و با تبلیغش، دهن کجی به اپل کرد. این بنر تبلیغاتی سامسونگ را ببینید:
بعد از آن، سایر برندهای غول دنیا مثل KitKAt، Heineken و LG از فرصت استفاده کردند و تصاویر گرافیکی با شعارهای بامزه درست کردند که همین الان همی‌توانید با هشتگ #bendgate آن‌ها را ببینید.
می‌بینید؟ به همین سادگی با رصد رقبا و احساس مشتری‌های‌شان می‌توانید خودتان را نشان دهید. البته به شرطی که سریع باشد و از آن طرف تیم قوی مارکتینگ و ایده‌پردازی داشته باشید.
اگر این مطلب را دوست داشتید، سری به مطلب «6 ابزار رایگان keyword research در سال 2020» و «چطور رقیب‌هایمان را در گوگل ادز دنبال کنیم؟» بزنید. برای مشاوره دیجیتال مارکتینگ با منتوریکس در تماس باشید.