آخرین بار کِی از سس قرمز خرسی استفاده کردید؟ چرا سس خرسی دیگر مثل قبل فروش نمی‌رود؟ دلیل این همه تنوع و تفاوت در طراحی بسته‌بندی‌های سُس چیست؟ ux یا تجربه کاربری اینجاست تا به شما توضیح دهد که چرا بسته‌بندی‌هایی مثل سس خرسی با وجود آن‌همه قدمت، شکست می‌خورند. اصلاً چه ارتباطی بین سس خرسی و طراحی سایت وجود دارد؟ یقیناً در سس خرسی، نشانه‌هایی برای کسانی که می‌اندیشند، وجود دارد!
انقدر از مثال بسته‌بندی سس استفاده شده که طراحان ux با «سُس مُس چه خبر؟» احوال‌پرسی می‌کنند. اما من از مثال قهوه استفاده کردم که تنوع و تفاوت داشته باشد (درپوش اگر شُل باشد، قهوه می‌ریزد = تجربه کاربری بد)
ux چیست؟
برای اینکه بفهمید ux design چیست، باید اول مفهوم ux را بدانید. ux مخفف user experience یا تجربه کاربری است. تجربه کاربری، نحوه تعامل کاربران مختلف را با عناصر و المنت‌های موجود در صفحه اینترنتی یا اپلیکیشن مشخص می‌کند. مثلاً فرض کنید که می‌خواهید غذا بخورید.
از مدل بشقابی که بر می‌دارید، قاشق و چنگالی که انتخاب می‌کنید و چیدمان غذا، به نحوه تعامل شما برمی‌گردد. بعضی‌ها خورشت و برنج را با هم قاطی می‌کنند و بعضی‌ها برنج را در ظرف جداگانه‌ای از برنج می‌ریزند. هیچ‌کدام از این دو مدل، نادرست نیست و بیشتر به سلیقه و عادت فرد برمی‌گردد. مفهوم تجربه کاربری هم چیزی مثل این است. درست و غلطی وجود ندارد و تنها از طراحی ux بهتر و بدتر صحبت می‌شود. سایتی که از طراحی تجربه کاربری بهتر استفاده می‌کند، در جذب مخاطبان بیشتر و نگه داشتن کاربران در سایت موفق‌تر است.
قبل از اینکه بخواهید طراحی سایت یا اپلیکیشن را شروع کنید، باید اهداف ux را مشخص کنید. در یک سایت فروشگاهی، کاربران بعد از دیدن محصولات مختلف برای خریدن یا نخریدن آن تصمیم می‌گیرند. کاربر برای خرید کالا یا دریافت خدمات، به مفهوم user experience توجه نمی‌کند اما ناخودآگاه از از ux تاثیر می‌گیرد. در ذهن کاربر معمولاً سوالات زیر به وجود می‌آید:
- آیا این کالا یا خدمت ارزش پرداخت پول را دارد؟
- آیا این خرید برای من مفید و مناسب است؟
- چگونه می‌توانم بهترین استفاده را از خریدم داشته باشم؟
مشخص است که کاربر یا خریدار سایت توجهی به اهمیت تجربه کاربری ندارد. او تنها می‌خواهد بهترین و آسان‌ترین راه را برای خرید کالا یا دریافت خدمات طی کند. این شما هستید که به عنوان طراح سایت یا UX رایتر، باید نحوه تعامل کاربران را با عناصر موجود در صفحه کنترل کنید. شما باید مشخص کنید که کاربر در اولین نگاه چه اطلاعاتی را درباره محصولات فروشگاه دریافت کند. شما هستید که کاربر را به پرداخت پول ترغیب می‌کنید.
ظرف سس قرمز خرسی، اگرچه شاید در ابتدا ایده بامزه و خوبی بود اما با گذشت زمان، نقاط ضعف آن پیدا شد
اهمیت ux چیست؟
برای اینکه بفهمیم اهمیت تجربه کاربری چقدر است، باید بدانیم کاربردهای تجربه کاربری ux چیست. کاربردهای طراحی تجربه کاربری UX مختص به ایجاد صفحه اینترنتی یا اپلیکیشن موبایل نمی‌شود. از طراحی جعبه‌های بسته بندی محصول گرفته تا شکل و ظاهر کالا، همگی ویژگی‌های ux در ارتباط است. چه چیزی باعث می‌شود که هنگام خریدن خودکار، مداد، دفتر، سس گوجه فرنگی، چیپس و… به یک برند بیشتر از دیگر برندها توجه کنید؟ با وجود ویژگی‌ها و قابلیت‌های یکسان، انتخاب اشخاص در موقعیت‌های متفاوت، با یکدیگر فرق دارد.
بسته بندی جذاب‌تر، استفاده راحت‌تر و خیلی چیزهای دیگر می‌تواند برای انتخاب یک کالا و کنار گذاشتن کالای دیگر موثر باشد. در صفحات اینترنتی هم به همین شکل است. طراحی سایت جذاب‌تر می‌تواند در نگه داشتن کاربر در سایت موثر باشد. اگر حتی با داشتن محصولات بیشتر و ارائه خدمات بهتر نسبت به دیگران، در تبدیل کاربر به خریدار موفق نیستید، یکی از موانع می‌تواند تجربه بد کاربری باشد. صفحه لندینگ سایت یا اپ شما، ویترین فروشگاه اینترنتی‌تان است. بهترین، جذاب‌ترین و پُرمخاطب‌ترین محصولات باید در ویترین قرار بگیرد.
میزان دلپذیر بودن کار با محصولات برای خریداران هم اهمیت دارد. در کتاب «مربای شیرین» نوشته هوشنگ مرادی کرمانی، به خوبی میتوانید اثر ux را روی مشتریان ببینید. یک پسر بچه، به خاطر باز نشدن درب شیشه مربا یک شهر را به هم می‌ریزد تا به بقیه بفهمند محصولات فلان شرکت خوب نیست. در نهایت شیشه‌های درب‌دار مربا، جای خود را به ظرف‌های کوزه‌ای با درپوش پارچه می‌دهد. این کار باعث استفاده راحت‌تر و دلپذیرتر از محصول شد. به همین سادگی شیرینی مربا، به کام خریدار می‌نشیند.
با خواندن کتاب یا دیدن فیلم «مربای شیرین» خیلی ساده میتوانید به دردسرهای یک ایده ux بد پِی ببرید
طراحی سس خرسی هم از همین قاعده تبعیت می‌کند. تا آن زمان که بسته بندی سس خرسی برای خریداران جذابیت داشت، فروش آن هم بالا بود. اما همیشه مقداری از سس در تَهِ ظرف باقی می‌ماند. این مسئله روی استفاده راحت، بی‌دردسر و مفید، تاثیر منفی گذاشت. بعد از آن، فروش سس خرسی کاهش پیدا کرد و در حال حاضر هم بسته بندی‌های دیگر مقبولیت بیشتری دارد.
یک مشکل اساسی برای ظرف سس خرسی، خالی نشدن کامل و درست آن است. البته اینکه سس گوجه فرنگی ربطی به خرس ندارد هم در کاهش جذابیت آن بی‌تاثیر نبود. آخه کدوم خرس به جای عسل، گوجه می‌خوره؟؟؟ محتوای مرتبط است که باعث بهتر شدن ux می‌شود.
تفاوت ui و ux، یک تفاوت بزرگ و مشخص است. البته این دو مفهوم، ارتباط نزدیکی هم با یکدیگر دارند. درست مثل دو نیم‌کره مغز؛ یکپارچه اما با عملکرد مستقل
تفاوت UI و UX چیست؟
برخی به اشتباه تصور می‌کنند که رابط کاربری (ui)، همان تجربه کاربری (ux) است. برخی حتی فکر می‌کنند که طراح رابط کاربری می‌تواند کار طراح تجربه کاربری را هم انجام دهد. به غیر از تفاوت ظاهری user interface و user experience، ماهیت این دو مفهوم متفاوت است.
برای اینکه بدانیم ui ux design چیست، باید وظایف طراحان رابط و تجربه کاربری را بررسی کنیم. طراح رابط کاربری (Uid)، وظیفه طراحی اولیه رابط کاربری و کد نویسی و اجرای آن را برعهده دارد. این کار با استفاده از نرم افزارهای طراحی ui مثل فتوشاپ، ایلوستریتور، Adobe xd و حتی قلم و کاغذ انجام می‌شود. اما وظایف طراح ux، شامل موارد زیر می‌شود:
- بررسی، تحلیل، نتیجه گیری و مدیریت رفتار کاربران
- بررسی، انتخاب و اصلاح محتوا‌هایی که کاربر می‌بیند
- بررسی و مدیریت اطلاعاتی که کاربر از سایت می‌گیرد
- بررسی، ایجاد و مدیریت فرم‌های ورود اطلاعات کاربر
- همکاری با بخش مارکتینگ برای ایجاد نمونه‌های اولیه، وایرفریم، استوری بورد، نقشه سایت و سفر مشتری
- تست و ارزیابی مداوم کارهای انجام شده
- ارائه گزارش عملکرد و فعالیت‌های انجام شده در بخش طراحی تجربه کاربری
کاملاً مشخص است که طراح تجربه کاربری اگرچه با نرم افزارهای طراحی رابط آشنایی دارد اما خودش برای کدنویسی و اجرای ui دست به کار نمی‌شود. طراح user experience، از یک طرف با مدیران بالادستی و از طرف دیگر با کاربران ارتباط دارد. به غیر از این دو مجموعه از افراد، لازم است طراح و مشاور ux با بخش‌های دیگر سیستم هم همکاری نزدیک داشته باشد.
کاری که ux designer انجام می‌دهد، می‌تواند روی خدمات سئو سایت و ارتقای رتبه سایت هم تاثیر گذار باشد. تأثیر طراحی تجربه کاربری (UX) بر سئو، آنقدر مهم است که شرکت‌های بزرگ تنها به طراحانی اعتماد می‌کنند که رزومه موفق در بهبود سئو سایت و بهینه سازی نرخ تبدیل داشته باشند.
تاثیر ux بر روی سئو وب سایت
آیا UX روی سئو تاثیر دارد؟
تاثیر تجربه کاربری روی سئو سایت به ماهیت آن برمی گردد. UX یک رشته و حوزه کاری متنوع است. برای کار به عنوان طراح تجربه کاربری و استخدام طراح UX، باید دانش جامع درباره رشته‌های روانشناسی، تجارت و بازرگانی الکترونیک، گرافیک و طراحی سایت داشته باشید. علاوه بر آن باید توانایی تحقیق بازار یا ریسرچ مارکتینگ را هم داشته باشید.
کار طراح رابط کاربری، مستقیماً روی سئو تاثیر می‌گذارد. هرچقدر که مطالب سایت برای کاربر مفیدتر باشد، مدت زمان حضور کاربر در سایت افزایش پیدا می‌کند. جایگذای متن‌ها، عکس‌ها، تبلیغات، دکمه‌ها، CTAها و عناصر دیگر در سایت از نگاه کاربر مهم است. مسیر حرکت کاربر در سایت هرچقدر آسان‌تر، بهینه‌تر، روان‌تر و با کلیک کمتر باشد، بهتر است. کاربران دوست دارند با کمترین کلیک به مقصود خود برسد. مقصد نهایی کاربر می‌تواند خرید کالا، دریافت خدمات، خواندن متن یا هر چیز دیگر باشد. هدف ux، درست کردن قالبی است که بیشترین تعامل را با کاربر را ایجاد کند.
افزایش تعامل کاربر با محتوا‌های سایت و بهبود Time On Site، از دید گوگل پنهان نمی‌ماند. حجم بالای رضایت کاربران از سایت، باعث بالا رفتن رتبه شما در نتایج جستجوی تبلیغات در گوگل می‌شود. همین مسئله تاثیرش روی تعداد کاربران ورودی از جستجوی ارگانیک می‌گذارد. گوگل برای امتیاز دهی و رتبه بندی سایت‌ها بر اساس بهترین تجربه کاربری (UX) معیارهایی را مشخص کرده است.
هر چقدر طراحی صفحه را متناسب با استانداردهای تجربه کاربری گوگل انجام دهید، امتیاز بهتری خواهید گرفت. بهبود سرعت لود سایت، طراحی صفحات رسپانسیو و واکنش گرا، تولید محتوای یونیک و چگونگی قرارگیری آن در صفحه و استفاده از باکس‌های CTA برای لینک‌های داخلی می‌تواند گردش کاربران در صفحات داخلی سایت را بهبود ببخشد.
7 اصل UX (تجربه کاربری)
ویژگی‌های یک طراحی خوب ux چیست؟
طراحی خوب UX، ویژگی‌ها و فاکتورهای مشخصی دارد. با داشتن دفترچه طراحی ui میتوانید قبل از شروع کد نویسی و اجرای آن، نقاط ضعف و قوت طراحی‌تان را یادداشت کنید. به یاد داشته باشید که طراحی ux از همان ابتدا در بهترین حالت خود نیست. ux سایت با چکش کاری همیشگی و نظارت مداوم است که به بهترین کیفیت می‌رسد. در صورتی که 7 ویژگی ux زیر را رعایت کنید، گوگل و کاربران اینترنتی به شما توجه بیشتری نشان می‌دهند.
- Usable: کاربر با یک دید و نگاه اولیه وارد سایت می‌شود. اگر قصد دارد محصولی را بخرد، یعنی باید بتواند آن را پیدا کند، مشخصات آن را بخوانند و نظرات دیگر خریداران را ببیند، محصول را به سبد خرید اضافه کند، پولش را بپردازد و منتظر دریافت سفارش بماند. بنابراین باید طراحی، مسیر سفر مشتری را از ورود تا خروج از سایت پیش بینی کند.
- Useful: تمام تلاش طراح UX، باید برای طراحی یک صفحه مطابق با نیاز کاربر باشد. گذاشتن المان‌ها و عناصر بدون کلیک و بیهوده، چه فایده‌ای دارد؟ در طراحی صفحه نباید تنها به پُر کردن صفحه با متن، عکس، ویدیو، دکمه، لینک، بنر و چیزهای دیگر فکر کرد. طراحی صفحه شلوغ می‌تواند باعث سردرگمی کاربر در سایت شود.
- Findable: عناصری که در صفحه قرار داده اید تا چه حد مورد استفاده قرار می‌گیرد؟ آیا کاربر می‌تواند باکس جستجو در سایت را پیدا کند؟ دکمه افزودن به سبد خرید چند بار کلیک می‌شود؟ آیا رنگ آن برای کاربر جذاب است؟ کاربران برای ثبت نام در سایت یا ورود به پروفایل خود مشکلی ندارند؟ همه این سوالات باید در تجربه کاربری پاسخ داده شود.
- Desirable: قالب صفحه و مجموعه عناصری که در آن قرار می‌گیرد باید جذاب و دلپذیر باشد. حتی بهترین و مفیدترین محصولات و خدمات هم در صفحه با رنگ خنثی و غیرجذاب، بی مشتری باقی می‌مانند. کاربر باید به محض ورود به سایت سر کِیف بیاید.
- Valuable: طراحی تجربه کاربری باید با در نظر گرفتن نیاز کاربر باشد و برای او خلق ارزش کند. طراحی صفحه جزئیات محصول (Product Detail Page) باید به گونه‌ای باشد که مزیت‌های استفاده از این کالا را به کاربر نشان دهد. صرفه جویی در زمان برای کاربر اهمیت زیادی دارد بنابراین کاربر باید بتواند در یک نگاه تمام اطلاعات مورد نیاز را در مورد مشخصات فنی و ویژگی‌های محصول ببیند.
- Credible: ایجاد اعتماد و اطمینان در کاربر باعث می‌شود که اعتبار سایت افزایش پیدا کند. اگر می‌خواهید از نماد تجارت الکترونیک استفاده کنید، باید آن را در جایی قرار دهید که کاربر ببیند. حتی رنگ بندی قالب سایت هم می‌تواند در جلب اعتماد کاربر موثر باشد.
- Accessible: قابل استفاده بودن سایت یا اپلیکیشن برای تمامی کاربران با انواع توانایی‌ها خیلی مهم است. اگر بتوانید سایت طراحی کنید یا اپلیکیشنی بسازید که افراد مختلف با هر نوع سطح دانش، سواد، توانایی و مهارت بتوانند از آن استفاده کنند، اعتبار زیادی به دست می‌آورید. طراح سایت باید فرض را بر این بگیرد که شخصی بدون سواد و دانش کار با کامپیوتر، می‌خواهد از اطلاعات سایت استفاده کند. بنابراین طراحی قالب سایت باید پاسخگوی نیاز به او هم باشد.
وظایف طراح ux چیست؟
وظیفه طراح تجربه کاربری، بررسی مداوم و مدیریت بازخورد‌هایی است که از دیگران دریافت می‌کند. طراحی ux باید یک چک لیست UX سایت داشته باشد و از آن برای بررسی سایت و فروشگاه دیگران استفاده کند. مشاور ux، با افراد مختلفی سر و کار دارند. گاهی ممکن است مصاحبه و نظرخواهی از مشتریان قبلی بتواند شما را از نواقص با خبر کند.
گاهی میتوانید به سراغ کاربرانی بروید که با وجود ثبت سفارش اولیه، از پرداخت پول و نهایی کردن خرید منصرف شده‌اند. پرس‌وجو در بین مشکلات آن‌ها و گرفتن بازخوردشان می‌توانند به بهبود تجربه کاربری کمک کند. داشتن ابزارهای مختلف مثل گوگل آنالیتیکس هم برای بررسی رفتار کاربران مهم است. هدف از بررسی رفتار کاربران، تحلیل آن است.
بیشتر بخوانید: مشاوره دیجیتال مارکتینگ و بهینه سازی برای موتورهای جستجوگر در آژانس دیجیتال مارکتینگ منتوریکس چه شرایطی دارد؟
شما باید بفهمید:
- چه صفحه‌ای بیشترین کاربر را جذب کرده است؟
- کاربران ورودی سایت، چگونه در صفحات داخلی گردش کرده‌اند؟
- آیا نرخ پرش یا Bounce Rate در حد مناسب و مطلوب است؟
- چگونه می‌توان خروج سریع کاربران جلوگیری کرد؟
- کدام صفحات بیشترین نرخ Time on page را دارند؟
- کاربران چه حجم از مطالب سایت را اسکرول می‌کنند؟
مهم‌ترین سوالات درباره UX
در پایان، نگاهی به مهم‌ترین سوالات شما درباره ux یا تجربه کاربری می‌اندازیم.
ux مخفف چیست؟
ux مخفف user experience و به معنای تجربه کاربری است. مفهوم تجربه کاربری به بررسی و تحلیل رفتار، دید و نگرش، ایده‌ها و احساسات کاربر هنگام استفاده از یک محصول یا خدمت مشخص می‌پردازد.
طراح ux به دنبال چیست؟
هدف طراح ux، برقراری یک تعامل ارزشمند و هدفمند بین انسان و کامپیوتر یا محصول فیزیکی است. وظایف طراح ux مختص به دنیای کامپیوتری دیجیتالی نمی‌شود. محصولات فیزیکی هم می‌توانند با استفاده از طراحی تجربه کاربری، مخاطبان بیشتری پیدا کنند.
دوره ui ux چیست؟
دوره ui ux، مجموعه آموزشی طراحی رابط کاربری و تجربه کاربری است. در این دوره شما با مفاهیم اولیه طراحی، نحوه انجام آن و مهم‌ترین ویژگی‌ها و استانداردها آشنا می‌شوید.
ux blocks چیست؟
برای طراحی برخی از قالب‌های وردپرسی میتوانید از قابلیتی به نام ux blocks استفاده کنید. با استفاده از این قابلیت، با ایجاد بلوک‌های سفارشی ux، دیگر نیازی به طراحی چندباره عناصر و المان‌های صفحه نخواهید داشت. شما میتوانید یک ux blocks طراحی کرده و از آن برای صفحات مختلف استفاده کنید.
ux builder چیست؟
ux builder نام یک افزونه کاربردی ساده است که میتوانید برای طراحی سایت و ایجاد تغییرات در سایت وردپرسی از آن استفاده کنید. ux builder به شما کمک می‌کند تا بدون داشتن دانش برنامه نویسی و کد نویسی سایت، طراحی قالب را انجام دهید.
ux writing چیست؟
ux writing یک شغل تخصصی و کاملاً حرفه‌ای است. ux writer، کسی است که طراحی تجربه کاربری را برای سایت و اپ‌های موبایلی انجام می‌دهد. این شغل را می‌توان یکی از شاخه‌های نوشتن محتوا در نظر گرفت.
user experience design چیست؟
user experience design به مفهوم طراحی تجربه کاربری اشاره می‌کند. این کار در یک حوزه تخصصی با در نظر گرفتن مهارت‌هایی مثل تحقیق بازار، تحلیل رفتار کاربر، استفاده از ابزارهای دیجیتال و… انجام می‌شود. user experience designer، با گرافیست و طراح رابط کاربری فرق دارد و نباید این حوزه‌ها را با یکدیگر یکسان دانست.
نرم افزار ux design چیست؟
نرم افزارهای ux design، برنامه‌هایی هستند که به شما برای طراحی راحت‌تر و دقیق‌تر تجربه کاربری کمک می‌کنند. طراحان ux می‌توانند از برنامه‌هایی مثل فتوشاپ، ادوبی XD، ایلوستریتور، Figma و…