سوات چیست؟ SWOT از اصطلاحات رایج و تحلیل‌های کاربردی در دنیای دیجیتال مارکتینگ است. هربار که می‌خواهید میزان عملکرد کسب و کارتان را بسنجید، آن را بهبود بدهید، در بازار برای خودتان اسم و رسمی به هم بزنید یا استراتژی بازاریابی جدیدی را پیاده کنید، تحلیل سوات پای ثابت ماجرا خواهد بود. در این مطلب از سوات می‌گوییم و چند مثال عینی و معروفش را با هم بررسی ‌می‌کنیم. 

سوات (SWOT) فقط مختص کسب‌وکارها نیست

قبل از این‌که برویم سراغ سوات (SWOT) یا به قول ویکی‌پدیا «تحلیل اس دبیلو او تی» و تعریفش کنیم، باید بگوییم که این تحلیل برای زندگی شخصی و رشد فردی هم کاربرد دارد. اگر همین الان به انگلیسی در اینترنت راجع به SWOT for personal development جستجو کنید، کلی نتیجه خواهید دید که هرکدام اطلاعات خیلی خوبی راجع به رشد فردی می‌دهند.

اگر کارشناس دیجیتال مارکتینگ باشید و می‌خواهید تحلیل سوات را برای خودتان انجام دهید، این تحلیل برای نمونه کمک‌تان می‌کند.

پس تحلیل سوات می‌تواند در تمامی جنبه‌های کسب و کار و زندگی شخصی شما هم کاربرد داشته باشد. به شرطی که اصول آن را بدانید و مدام تمرین کنید تا بتوانید به تمامی بخش‌هایش آگاهی داشته باشید.

سوات یعنی چه؟

حالا با اولین سوال شروع می‌کنیم: سوات چیست؟ SWOT مخفف چهار کلمه‌ی انگلیسی است:
S= strengths (نقاط قوت)
W= weaknesses (نقاط ضعف)
O= opportunities (فرصت‌ها)
T= threats (تهدیدها)

با تعریف این 4 بخش، از همین اول تکلیف‌مان مشخص شد. تحلیل swot به ما کمک می‌کند که نقاط ضعف و قوت‌مان را بشناسیم و آن‌ها را بنویسیم. بعد از آن باید ببینیم با توجه به شرایط کنونی بازار یا حتی در زندگی شخصی‌مان چه فرصت‌هایی پیش روی ماست یا از آن طرف با نگاهی به رقبا و وضعیت‌مان، با چه تهدیدهایی روبرو هستیم. از جاهایی که می توان از این روش استفاده کرد سئو سایت است.هرچند که شناسایی این نکات، ساده به نظر می‌رسد، اما باید بگوییم با تحلیل درست از سوات، می‌توانیم گام بلندی برای رسیدن به اهداف موردنظرمان برداریم.
پس چه یک نفر باشید، چه دو نفر که به صورت هم بنیان‌گذار، استارتاپی راه انداختید و چه شرکت 500 نفره‌ای را اداره می‌کنید، سوات به شما کمک خواهد کرد تا عملکرد خود را بهبود بدهید.

دوره دیجیتال مارکتینگ منتوریکس، قدم آخر حرفه‌ای شدن است.

سوات از کی نقل محافل شد؟

در دهه‌ی 1960 و 1970 میلادی،آلبرت هامفرِی (Albert Humphrey)، در مرکز تحقیقاتی اِستنفورد (Stanford) مشغول تحقیق روی موضوع مهمی بود: چرا کسب و کارها شکست می‌خورند؟ او مشاور مدیریت بود و با تحقیق روی 500 شرکت قرار بود که به جواب برسد. هامفری و تیمش مدل swot را ارائه دادند: راهی برای ارزیابی عملکرد و رسیدن به اهداف موردنظر. این مدل از آن زمان تاکنون مورد استفاده خیلی‌ها قرار گرفته.
هامفری مدل تحلیلی سوات را براساس فاکتورهای مهمی مثل محصولات، روند تولید، مشتریان، اقتصاد شرکت و مدیریت درست کرد.

کمی عمیق‌تر شویم

حالا که تاحدودی با سوات آشنا شدیم و فهمیدیم کارش چیست، نوبت تعریف دقیق هر بخش رسیده. به طور کلی می‌توانید سوات را مثل تصویر زیر مدنظر داشته باشید: یک مربع با 4 بخش که هرکدام مخت یکی از قسمت‌های سوات است. بعد از تعریف دقیق هر بخش و اشاره به مثال‌هایش، سراغ 2 تا از برندهای معتبر دنیا یعنی زارا و کوکا کولا می‌رویم تا ببینیم می‌شود برای‌شان سوات تعریف کرد؟

برای یاد گرفتن سوات، کافیست همین مربع‌ها را روی کاغذ بکشید و پا به پای ما مطلب را بخوانید.

نقاط قوت: Strengths

پیدا کردن نقاط قوت معمولا راحت است. کافی‌ست خودتان را با رقبا مقایسه ‌کنید. متوجه چه نقاط قوتی می‌شوید؟ منظورمان این است که در چه بخش‌هایی قوی هستید؟ آن ارزش خاص و منحصر به فردی که شما دارید و بقیه ندارند چیست؟ منظورمان از ارزش می‌تواند خدمات شما، موقعیت فروشگاه و مغازه، معروفیت و محصولات متنوع یا خاصش باشد. خلاصه باید ببینید شما چه چیزی دارید که بقیه ندارند و از طرف دیگر در ارائه‌ی آن قوی هستید، یعنی مزیت رقابتی؛ این مزیت می‌تواند استفاده از تکنولوژی خاصی باشد یا دسترسی راحت به منابع اولیه برای تولید محصولی خاص. مثلا استارباکس، قهوه‌ی مخصوص خودش را پرورش می‌دهد و به تمامی شعبه‌هایش در سراسر جهان ارسال می‌کند.

این جدول به شما کمک می‌کند تا با تحلیل سوات بیشتر آشنا شوید.

تعریف نقاط قوت شما، در حقیقت موقعیت کنونی کسب و کارتان را تعریف می‌کند. پس با این کار می‌توانید نگاهی دقیق‌تر به مزایای کارتان بیندازید و از آن به عنوان اهرم فشار روی رقبا هم استفاده کنید و نظر مشتری‌های‌شان را به سمت خود جلب کنید.

نقاط ضعف: Weaknesses

همانطور که معلوم است، نقاط ضعف نقطه‌ی مقابل نقاط قوت شماست. شاید برای‌تان سخت باشد که از ضعف‌ها یا بدی‌های کسب و کار و خودتان بنویسید اما باور کنید این قسمت خیلی خیلی مهم است. در این بخش باید ببینید رقبای شما در چه زمینه‌هایی از شما بهتر هستند و چه مزیت رقابتی نسبت به شما دارند؟
از طرف دیگر می‌توانید به خدمات و محصولات‌تان هم نگاهی بیندازید. آیا می‌توانید بهبودی در ارائه‌ی خدمات‌تان داشته باشید؟ کمبودی در خدمات پس از فروش یا حتی ارتباط با مشتری دارید؟ سرعت وبسایت‌تان در مقایسه با رقبا پایین است؟ رقیبان شما در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند اما شما نیستید؟ تمامی این‌ها می‌تواند ضعف‌های شما باشد. همانطور که متوجه شدید، نقاط قوت و ضعف، عواملی هستند که از داخل سازمان و شرکت شما نشات می‌گیرند.

فرصت‌ها: Opportunities

بعد از این‌که راجع به عوامل داخلی کسب و کارتان تحقیق کردید، حالا باید نگاهی به بازار بیندازید. یعنی آنچه که در بازار برای شما به عنوان فرصت وجود دارد. باید ببینید که از چه فرصت‌هایی می‌شود استفاده کرد. معمولا می‌توان از تغییرات مثبتی یا حتی منفی که در صنعت موردنظر شما اتفاق می‌افتد، به عنوان فرصت استفاده کرد. مثلا شرکت‌های نایک و آدیداس با همه‌گیری کرونا، از این فرصت استفاده کردند و خط تولید ماسک را راه‌اندازی کردند.

تهدیدها: Threats

یکی دیگر از عوامل سوات که بسته به فضای بیرونی کسب و کار شما دارد، تهدیدهاست. با این‌که شما هیچ دخالتی در ایجاد تهدیدها ندارید، اما آن‌ها اثرشان را روی شما خواهند گذاشت. درست مثل کرونا که چه روی کسب و کارها و چه روی سلامت روانی ما تاثیرش را گذاشته. می‌بینید؟ با استفاده درست از تهدیدها می‌توان آن‌ها را به فرصت تبدیل کرد. درست مثل کاری که نایک انجام داد.
حتی بعضی وقت‌ها نقاط قوت شما ممکن است به تهدید شما هم تبدیل شود. مثلا زنجیره‌ای بودن فروشگاه‌ها در سطح یک کشور اگرچه نقطه ‌قوت است اما اگر اجناس و کالای فروشگاه‌های زنجیره‌ای به خوبی و سر موقع تامین نشود، به تهدید تبدیل خواهد شد. مثلا ممکن است آن شرکتی که اجناس فروشگاه را تامین می‌کند، کارشکنی کند.
پیدا کردن تهدیدها سخت است. شما باید به دقت همه چیز را بررسی کنید تا آن‌ها را پیدا کنید. مطمئن باشید اگر خیلی سریع توانستید تهدیدی را پیدا کنید، یعنی اینکه کار از کار گذشته و خیلی دیر شده تا رفعش کنید. در این زمینه باید خیلی حواس‌تان جمع باشد. مثلا در واحد ارتباط با مشتریان خود به لحن حرف زدن یا برخورد مشتریان دقت کنید. آیا تغییری در رفتارشان می‌بینید؟ اگر جواب‌تان بله است، باید دنبال دلیل اصلی‌اش بگردید.

سوات در زارا و کوکا کولا

تحلیل سوات زارا (ZARA): حالا وقتش رسیده که این همه تعریف از سوات را با مثال بخوانیم. از این راه، خیلی راحت‌تر متوجه قضیه خواهیم شد. اول با زارا (ZARA) شروع می‌کنیم. زارا بخشی از شرکت بزرگ ایندیتکس است که چندتا برند بزرگ مثل برشکا هم دارد. هدف اصلی زارا تولید لباس‌های مقرون به صرفه و ارزان اما با قیمت مناسب نسبت به سایر برندها است. 

تحلیل سوات برند زارا

تحلیل سوات کوکا کولا: نوشابه‌ی کوکا کولا آشناترین تصویری است که از شرکت کوکا کولا در ذهن ما ایرانی‌ها نقش بسته. اما در اصل این شرکت، شرکتی چند ملیتی است که کلی برند زیرمجموعه دارد، مثل اسپرایت، فانتا و کوکا کولا زیرو. کوکا کولا معروف‌ترین برند تولید نوشیدنی‌های غیرالکلی است اما با این حال نقاط ضعف و تهدیدهای خودش را هم دارد. به تحلیل سوات زیر نگاه کنید تا متوجه قضیه شوید.

با این‌که کوکا کولا حسابی معروف است و به خاطر نوشابه‌هایش معروف، اما همین نوشابه‌ها نقطه ضعفش هم هست.

وقتی مشغول تحلیل سوات هستید، حتما تمامی جوانب را بسنجید و از همه‌ی زوایا به کسب و کارتان نگاه کنید. تمام سعی‌تان را بکنید تا چیزی را از قلم نیندازید. در آخر این را هم یادتان باشد که یکی از بدترین موقعیت‌هایی که ممکن است با تحلیل سوات، برای‌تان آشکار شود، بالا بودن ضعف‌های شما و همزمانی آن با تهدیدهای بیرونی است. برای مشاوره دیجیتال مارکتینگ با منتوریکس در تماس باشید.

اگر این مطلب برای‌تان مفید بود، پیشنهاد می‌کنیم مطلب «چطور مثل گوگل هدف‌گذاری کنیم؟» را هم بخوانید.

شیما تیموری

شیما مدیر پرفورمنس مارکتینگ منتوریکس است. تخصص‌اش در گوگل ادز،  تبلیغات کلیکی و CRO، او را به استاد همه فن حریف این حوزه تبدیل کرده و دانش‌اش در حوزه دیجیتال مارکتینگ مثال‌زدنی‌ست.

انتشار مطالب فوق تنها با ذکر مرجع به همراه لینک وب‌سایت منتوریکس مجاز می‌باشد.
لطفا به حقوق هم احترام بگذاریم.