چند ماه از منتشر شدن گوگل آنالیتیکس 4 گذشته و خیلی‌ها درباره‌اش حرف می‌زنند و خوبی‌ها و بدی‌هایش را می‌گویند. بعضی‌ها معتقدند که هنوز برای مهاجرت به گوگل آنالیتیکس 4 زود است و بعضی دیگر، از همین الان درگیر و دار یادگیری بخش‌های جدید آن هستند. در این مطلب، می‌خواهیم تفاوت‌های گوگل آنالیتیکس یونیورسال و گوگل آنالیتیکس 4 را بررسی کنیم و در آخر به این نتیجه برسیم که آیا کوچ دائم از یونیورسال گوگل آنالیتیکس به گوگل آنالیتیکس 4، کار درستی است؟

GA4 یا گوگل آنالیتیکس 4 چیست؟

GA4 یا Google Analytics 4، یک نسخه جدید از سرویس تجزیه و تحلیل وب Google Analytics است. GA4 از تاریخ 2020 به عنوان نسخه بتا عرضه شد و در حال حاضر به عنوان نسخه اصلی در دسترس است.

GA4 با طراحی متمرکز بر روی رویدادها (event)، ارتباطات بین دستگاه‌ها (cross-device)، و گزارش‌دهی بهبود یافته، تفاوت‌های مهمی را نسبت به نسخه قبلی گوگل آنالیتیکس (Universal Analytics) دارد.

به جای تمرکز بر صفحات و مشاهدات صفحه، GA4 تمرکز خود را بر رویدادها (event) قرار می‌دهد. رویدادها، فعالیت‌هایی مانند کلیک بر روی دکمه‌ها، بازدید از صفحات، مشاهده ویدئوها، تعامل با عناصر صفحه و غیره را می‌سنجد. این روش، برای فهم بهتر رفتار کاربران و تجزیه و تحلیل دقیق‌تر مسیرهای کاربری بسیار مفید است.

همچنین، GA4 توانایی پیگیری ارتباطات بین دستگاه‌های مختلف کاربران را داراست. این به معنای این است که در صورتی که کاربران از چند دستگاه (مانند رایانه شخصی، تلفن همراه، تبلت و غیره) با وبسایت شما در تعامل هستند، شما می‌توانید این تعاملات را با یکدیگر مرتبط کنید و تحلیل‌های کاملتری را انجام دهید.

همچنین، GA4 با بهبودهایی در مورد گزارش‌دهی و تجزیه و تحلیل داده‌ها همراه است. این نسخه به شما امکان می‌دهد داده‌ها را در رویدادها، مشاهدات صفحه، آنالیزهای سراسری و سایر بخش‌ها بهبود دهید.

اگر دیجیتال مارکتر هستید و یا به دنبال یادگیری دیجیتال مارکتینگ هستید و  هنوز مطلب معرفی گوگل آنالیتیکس 4 را نخوانده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم که حتما آن مطلب را هم در برنامه مطالعه‌ی امروزتان بگذارید. به هر حال، در این مطلب می‌خواهیم راجع به تفاوت‌های کلیدی یونیورسال گوگل آنالیتیکس (Universal Analytics) و گوگل آنالیتیکس 4 (Google Analytics 4-GA4) بگوییم و اینکه GA4 قرار نیست نسخه به روزتری از گوگل آنالیتیکس یونیورسال باشد. گوگل آنالیتیکس 4، در حقیقت ورژن خیلی متفاوتی از گوگل آنالیتیکس است که بیشتر روی مدل‌های event-driven تمرکز دارد و صد البته گزارش‌های بسیار متفاوت‌تری دارد. 

با شرکت در دوره ga4 منتوریکس به نسخه جدید این ابزار تحلیلی مسلط شوید.

1. طراحی کاربری (شکل و شمایل کلی یا Reporting Interface)

در اولین نگاه، بخش عمومی یا Home گوگل آنالیتیکس 4 دستخوش تغییر شده است. دیگر خبری از آن منوهای متنوع یونیورسال گوگل آنالیتیکس نیست. در GA4، دو اتفاق برای منوهای Google Analytics Universal افتاده؛ یا حذف شده‌اند یا اینکه با دیگر بخش‌ها ادغام شده‌اند. بنابراین، کسانی که گوگل آنالیتیکس کار می‌کنند، دیگر نباید انتظار مشاهده‌ی همان گزارش‌هایی را داشته باشند که قبل از این در یونیورسال می‌دیدند.

همانطور که گفتیم، گزارش‌های گوگل آنالیتیکس 4، براساس درست کردن ایونت (event) است. پس تا زمانی که ایونت درست نکنید، گزارش‌های جور واجوری را به صورت پیش فرض در گوگل آنالیتیکس 4 نخواهید دید. مگر اینکه آن‌ها را بسازید. نکته‌ی دیگری که در طراحی کاربری Google Analytics 4 به چشم می‌خورد، شباهت آن به Firebase است. در حقیقت GA4 برپایه‌ی آنالیتیکس فایربیس ساخته شده و به خاطر همین است که گزارش‌هایش به طور کامل با گوگل آنالیتیکس یونیورسال فرق دارد. پس اگر سر و کارتان با فایربیس است، یادگیری راحت‌تری در پیش خواهید داشت.

شمای کلی یونیورسال گوگل آنالیتیکس

طراحی کاربری گوگل آنالیتیکس 4

2. مدل‌ اندازه‌گیری (Measurement Model)

گوگل آنالیتیکس برای اندازه‌گیری داده‌ها و نمایش‌ آن‌ها، از سِشِن و pageviews استفاده می‌کند. اگر هنوز نمی‌دانید، سشن (Session) چیست، توصیه می‌کنیم که اصطلاحات گوگل آنالیتیکس برای تازه‌کارها را بخوانید.
مدل اندازه‌گیری براساس سِشِن (Session-based model) به این طریق کار می‌کند که گوگل آنالیتیکس یونیورسال اطلاعات را براساس بازدید صفحه (pageview)، ایونت (Event) و transaction ثبت و مخابره می‌کند. یعنی هر اتفاقی که توسط کاربر در یک بازه زمانی (session) انجام شود که اصطلاحا به آن hit می‌گوییم، توسط گوگل آنالیتیکس ذخیره می‌شود.

در مقابل، گوگل آنالیتیکس 4 از مدل اندازه‌گیری براساس ایونت (event-based model) استفاده می‌کند. یعنی هر ایونتی که اتفاق بیفتد، ثبت و مخابره می‌شود. پس، هر فعالیتی که کاربر روی سایت یا اپلیکیشن انجام می‌دهد، در نظر گوگل آنالیتیکس 4 به عنوان ایونت (event) شناخته می‌شود و این ایونت‌ها اطلاعاتی خیلی ریزتری دارند. مثلا اگر pageview در گوگل آنالیتیکس 4 با برچسب Event شناخته شود، اطلاعات دیگری که از آن می‌توانیم بگیریم شامل عنوان صفحه، موقعیت جغرافیایی کاربر و... است.

3. آیدی‌های ترکینگ (Tracking IDs)

برای درست کردن ترکینگ کد یا ساخت goal در گوگل آنالیتیکس، می‌توانیم از گوگل تگ منیجر استفاده کنیم که این کار نیازمند اتصال دو ابزار گوگل آنالیتیکس و گوگل تگ منیجر به یکدیگر است. حالا برای وصل کردن گوگل آنالیتیکس یونیورسال، از tracking ID استفاده می‌کردیم و آن را در گوگل تگ منیجر می‌گذاشتیم. در گوگل آنالیتیکس 4، قضیه متفاوت می‌شود و برای لینک کردن گوگل آنالیتیکس 4 به گوگل تگ منیجر باید از measurement ID بهره ببریم.

برای اتصال گوگل آنالیتیکس به وبسایت، باید از ترکینگ آیدی استفاده کنید. 

برای اتصال گوگل آنالیتیکس 4 به وبسایت یا اپلیکیشن باید از measurement ID استفاده کنید. 

Measurement ID با حرف G شروع می‌شود، مثل G-SV0HS12BXZ، در صورتی که tracking ID در گوگل آنالیتیکس یونیورسال با UA- شروع می‌شود: UA-1509844
برای پیدا کردن measurement ID در گوگل آنالیتیکس 4 باید به بخش web data stream بروید و کد را از آنجا کپی کنید و در گوگل تگ منیجر وارد کنید.

4. ساخت view و Data Stream

اگر از کسانی باشید که با گوگل آنالیتیکس دائما کار می‌کنید، می‌دانید که ساخت view جزو لاینفک یک گوگل آنالیتیکس عالی است. بدون view، داده‌های گوگل آنالیتیکس به احتمال زیاد مغشوش خواهد شد. در مطلبی جداگانه به صورت مفصل راجع به view و اینکه چرا باید view بسازیم، توضیح داده‌ایم. با این حال، اگر می‌خواهید بدانید که چرا باید چنین کاری کنیم، دلیلش برمی‌گردد به تنظیماتی که ما روی گوگل آنالیتیکس یونیورسال انجام می‌دهیم. با اعمال تغییرات و فیلترهای مختلف، احتمال به هم خوردگی گوگل آنالیتیکس وجود دارد. بنابراین ما می‌توانیم چندین view بسازیم و هر view را مختص کاری بدانیم؛ یکی را برای تست کردن goals و آن یکی را برای مشاهده اطلاعات فیلترشده.

در گوگل آنالیتیکس یونیورسال، ساخت view از بخش admin امکان‌پذیر است اما در گوگل آنالیتیکس 4، دیگر خبری از این موضوع نیست. برای اینکه بتوانید چیزی شبیه view در GA4 داشته باشیم، باید از گزینه Data Stream استفاده کنیم. در این بخش شما می‌توانید برای وب یا apps، منبع داده‌ای مشخص کنید.

در گوگل آنالیتیکس 4 دیگر خبری از View نیست، باید data stream بسازید.

5. درست کردن ایونت ترکینگ (Event Tracking)

در گوگل آنالیتیکس یونیورسال، برای درست کردن ایونت یا ایونت ترکینگ (event tracking) باید از 4 گزینه category، action، label و value استفاده کنید. البته استفاده از 2 تا از آن‌ها اجباری است و حتما باید پر کنید اما دوتای دیگر را می‌توانید خالی رها کنید. با این حال در گوگل آنالیتیکس 4، قضیه متفاوت‌تر است. برای درست کردن ایونت ترکینگ، اطلاعات اضافه‌تری را باید وارد کنید که در قالب پارامتر معرفی می‌شوند. مثلا اگر بخواهید ایونتی داشته باشید که تعداد play آن را بررسی کنید، می‌توانید از پارامترهایی مثل play و video name هم استفاده کنید.
در گوگل آنالیتیکس 4، دیگر خبری از event category، action و label نیست. در عوض، شما می‌توانید پارامترها را تعریف کنید. برای هر event می‌توانیم 25 پارامتر درست کنیم و هر پارامتر هم 100 کاراکتر طول خواهد داشت. اگر برای‌تان سوال است که در هر GA4 چه تعداد ایونت می‌توانیم بسازیم، جواب 500 ایونت است.

تغییر بخش event tracking در گوگل آنالیتیکس 4

نکته‌ی دیگری که در گوگل آنالیتیکس 4 و بخش ایونت ترکینگ به وجود آمده، استفاده از 4 دسته‌بندی مختلف برای ساخت ایونت است:

• ایونت‌هایی که به صورت خودکار جمع‌آوری می‌شوند (Automatically collected events)
• ایونت‌های اندازه‌گیری با بیشترین استفاده (Enhancement Measurement events)
• ایونت‌های پیشنهادی (Recommended events)
• ایونت‌های سفارشی (Custom event)

6. ساخت خودکار ایونت ترکینگ (Event Tracking Automation)

همانطور که گفتیم، گوگل آنالیتیکس 4 قابلیتی دارد به اسم enhanced measurement که کارش ساختن خودکار یا اتوماتیک ایونت‌هایی است که به طور معمول زیاد استفاده می‌شوند مثل scroll tracking، video tracking، محاسبه نرخ خروج (exit tracking) و site search tracking. این ایونت‌ها که به صورت خودکار ساخته می‌شوند، هیچ‌گونه کد یا تگ اضافه درست نمی‌کنند. در صورتی که اگر با گوگل آنالیتیکس یونیورسال کار می‌کنید، متوجه هستید که برای ساخت اسکرول ترکینگ باید تگ جدید در گوگل تگ منیجر بسازید و بعد به گوگل آنالیتیکس آن را منتقل کنید.
در صورتی ساخت خودکار ایونت‌ها در گوگل آنالیتیکس 4 فعال خواهد شد که تگ gtag.js در صفحات بارگزاری شده باشد. بنابراین به این نکته توجه کنید.
خوبی ساخت خودکار ایونت‌های پرکار در این است که دیگر نیازی نیست شما برنامه‌ای برای درست کردنشان داشته باشید. فقط کافیست آن ایونت‌هایی که برای‌تان مهم است را درست کنید.
پس یادتان باشد که ایونت‌های خودکار گوگل آنالیتیکس 4 هیچ کد یا تگ اضافه‌ای تولید نمی‌کنند اما برای ساخت ایونت‌های پیشنهادی و ایونت‌های سفارشی، کد تولید خواهد شد.

7. محل نگهداری داده‌های یوزر و ایونت (User and event data retention)

در گوگل آنالیتیکس یونیورسال، برای نگهداری یا ذخیره داده‌های کاربر (User) و ایونت، چند بازه‌ی زمانی مختلف داریم: 14 ماهه، 26 ماهه، 38 ماهه، 50 ماهه یا بدون محدودیت. در گوگل آنالیتیکس 4، این بازه زمانی تغییر کرده و شما تنها 2 گزینه دارید: 2 ماه یا 14 ماه.

تفاوت مدت زمان data retention در گوگل آنالیتیکس یونیورسال و گوگل آنالیتیکس 4

8. ترکینگ ایکامرس (E-commerce Tracking)

متاسفانه قسمت ترکینگ ایکامرس گوگل آنالیتکس 4 هنوز در مرحله‌ی نوازدی به سر می‌برد و به قدر کافی رشد نکرده. آن همه گزینه و گزارش برای اطلاع از وضعیت ecommerce در گوگل آنالیتیکس یونیورسال، هنوز به گوگل آنالیتیکس 4 منتقل نشده است. پس اگر فروشگاه اینترنتی دارید، فعلا قید استفاده از گوگل آنالیتیکس 4 را بزنید، چون هنوز امکانات و ویژگی‌هایش به پای Google Analytics Universal نرسیده.

ایکامرس در گوگل آنالیتیکس یونیورسال و گوگل آنالیتیکس 4

9. ترکینگ بین دستگاهی و بین پلتفرمی (Cross-device and cross platform tracking)

از شعارهایی که برای معرفی گوگل آنالیتیکس 4 استفاده شد، ارتباط قدرتمند بین دستگاهی یا پلتفرمی‌اش بود؛ ویژگی که در گوگل آنالیتیکس یونیورسال وجود نداشت. در GA4، دیجیتال مارکترها می‌توانند به راحتی انواع پلتفرم‌ها یا دستگاه‌ها مثل وب یا اپلیکیشن را اضافه کنند و اطلاعات هر دو را به صورت همزمان و در ادغام با همدیگر ببینند.

10. مدل‌های آتریبیوشن (Attribution Modelling)

مبحث مهمی که در دیجیتال مارکتینگ و تحلیل داده‌ها (چه در گوگل ادز و چه در گوگل آنالیتیکس) اهمیت زیادی دارد، آتریبیوشن است. یعنی اینکه اعتبار هر خرید، هر کلیک یا تماس به چه کانالی داده شود. برای درک بهتر این قضیه، حتما مطلب آتریبیوشن مدل را بخوانید.
در گوگل آنالیتیکس یونیورسال، بخش قدرتمندی وجود دارد که انواع و اقسام مدل‌های attribution را ارائه می‌دهد. متاسفانه گوگل آنالیتیکس 4 چنین گزارشی را ندارد. به خاطر همین است که پیشنهاد می‌کنیم به صورت 100% تمام تمرکزتان را گوگل آنالیتیکس 4 نگذارید.

11. کاستوم دایمنشن (Custom dimensions)

در گوگل آنالیتیکس یونیورسال، برای درست کردن دایمنشن سفارشی می‌توانیم از hit، session، user و product استفاده کنیم اما در GA4 خبری از این گزینه‌ها نیست و تنها یک گزینه داریم: Hit. بنابراین برای ساخت دایمنشن سفارشی (Custom dimension) در google analytics 4 باید از بخش custom definitions، دایمنشن جدید بسازید.
حالا شاید این سوال برایتان پیش بیاید که اگر بخواهید دایمنشنی براساس user در گوگل آنالیتیکس 4 بسازید، آیا راهی دارد؟ جواب بله است، باید user properties بسازید. اگر هم بخواهید که دایمنشن سفارشی با product بسازید باید از item parameters است کنید.

12. ساخت متریک سفارشی (Custom metrics)

در گوگل آنالیتیکس یونیورسال، برای ساخت متریک‌های سفارشی یا تغییر آن‌ها می‌توانید از hit یا product استفاده کنید. اما در گوگل آنالیتیکس 4، این قضیه شدنی نیست. در GA4 فقط متریک را با hit می‌توان ساخت.

13. دیباگینگ (Debugging)

از قسمت‌های جدیدی که به گوگل آنالیتیکس 4 اضافه شد و در گوگل آنالیتیکس یونیورسال نبود، دیباگینگ هست. Debugging از بخش‌های مهم و فوق‌العاده کاربردی GA4 به حساب می‌آید که کار ما برای رصد ایونت‌ها و اتفاقات لحظه‌ای سایت و اپلیکیشن را راحت می‌کند. در قسمت گزارش گیری debug view report خیلی راحت می‌توانیم همه اتفاقاتی که کاربر روی سایت و اپلیکیشن را انجام می‌دهد ببینیم.

دیباگینگ در گوگل آنالیتیکس 4

14. متریک‌های مشارکت کاربران (Engagement metrics)

در گوگل آنالیتیکس یونیورسال برای بررسی رفتار user از متریک‌هایی مثل pageview و bounce rate استفاده می‌کنیم. حالا در گوگل آنالیتیکس 4، یک سری متریک مشارکتی اضافه شده که دست ما را برای بررسی رفتار user باز می‌گذارد: engaged sessions، engagement rate، engaged sessions per user و engagement time.
راستی، در گوگل آنالیتیکس 4، دیگر خبری از bounce rate نیست.

15. IP Anonymization

براساس قوانین GDPR (General Data Protection Regulation) در اروپا، ضبط و استفاده از اطلاعات شخصی کاربران اینترنتی به خصوص IP ممنوع است. در حقیقت GDPR می‌گوید که IP Address، در حکم اطلاعات خصوصی افراد است و نباید مورد استفاده قرار گیرد. با اینکه گوگل آنالیتیکس اطلاعات آی‌پی کاربران را ذخیره می‌کند تا بخش گزارش جغرافیایی geolocation، آن‌ها را به ما نشان دهد اما هیچ‌وقت گزارش‌های خاص IP را نمایش نمی‌دهد. حالا در گوگل آنالیتیکس 4، امکانی مهیا شده که ما می‌توانیم آی‌پی آدرس کاربر را بدون سه رقم آخرش ببینیم. این ویژگی از طریق فعال کردن IP anonymization قابل انجام است. مثلا اگر آی پی کاربری که به سایت ما سر می‌زند 12.214.31.144 باشد، آی پی در گوگل آنالیتیکس به صورت ناشناس و در قالب 12.214.31.0 نشان داده خواهد شد. این قابلیت در گوگل آنالیتیکس یونیورسال به صورت پیش فرض، غیر فعال بود و ما باید فعالش می‌کردیم اما در GA4 فعال است.

16. گزارش‌های view

در گوگل آنالیتیکس یونیورسال می‌توانیم برای هر propety، 25 view مختلف درست کنیم اما در گوگل آنالیتیکس 4، فقط به یک گزارش view دسترسی خواهیم داشت. در حال حاضر، هیچ گزینه‌ای برای ایجاد view در GA4 نیست. تنها راه چاره برای جداسازی گزارش‌هایی که عادت داشتیم در گوگل آنالیتیکس یونیورسال براساس کاربران و نوع پلتفرم ایجاد کنیم، استفاده از audiences یا data streams است.

17. Big Query

گوگل آنالیتیکس 4 به شما این امکان را می‌دهد که به طور رایگان به BigQuery وصل شوید. برای همین خیلی راحت داده‌های خام Google Analytics 4 را خواهید داشت و از طرف دیگر می‌توانید SQL هم راه‌اندازی کنید. در گوگل آنالیتیکس یونیورسال، تنها کاربران GA360 می‌توانستند از امکانات اتصال BigQuery استفاده کنند.

18. گزارش‌های پیشرفته تحلیلی (Advanced Analysis Reports)

در بخش گزارش‌گیری از GA4 این امکان را داریم که به بخشی دسترسی داشته باشیم به اسم Analysis که اجازه تحلیل‌های بیشتری را به ما می‌دهد. کاربرانی که قبلا با فایربیس (Firebase) برای ترک کردن موبایل کار کرده‌اند با طراحی کاربری (UI) این بخش گوگل آنالیتیکس 4 آشنایی دارند. با استفاده از بخش پیشرفته تحلیل GA4، می‌توانیم درک خیلی بهتری از نقشه مشتری (Customer Journey) داشته باشیم: چه در موبایل و چه در وبسایت. از این طریق می‌توانیم به راحتی با ایجاد فیلتر و سگمنت‌های مختلف، داده‌ها را تحلیل کنیم.
از گزارش‌هایی که در این بخش می‌توانیم داشته باشیم:

• گزارش Exploration
• گزارش برای قیف فروش (Funnel Analysis)
• گزارش مسیر یا نقشه (Path Analysis)
• گزارش سگمنت (Segment overlap)
• گزارش یوزر (User explorer report)
• گزارش cohort
• گزارش user lifetime

این گزارش‌ها در گوگل آنالیتیکس یونیورسال فقط برای کاربران GA 360 قابل دسترسی بود که نسخه پولی گوگل آنالیتیکس یونیورسال است.

اگر کاملا مبتدی هستید و دوست دارید گوگل آنالیتیکس را یاد بگیرید، پیشنهاد می‌کنیم  سری به دوره گوگل آنالیتیکس منتوریکس بزنید. از دوره همان دوره رسمی گوگل است که توسط دیجیتال مارکترهای منتوریکس ترجمه و دوبله شده است. همچنین اگر برای کسب‌وکارتان به مشاوره دیجیتال مارکتینگ نیاز دارید، با ما تماس بگیرید.

شیما تیموری

شیما مدیر پرفورمنس مارکتینگ منتوریکس است. تخصص‌اش در گوگل ادز،  تبلیغات کلیکی و CRO، او را به استاد همه فن حریف این حوزه تبدیل کرده و دانش‌اش در حوزه دیجیتال مارکتینگ مثال‌زدنی‌ست.

انتشار مطالب فوق تنها با ذکر مرجع به همراه لینک وب‌سایت منتوریکس مجاز می‌باشد.
لطفا به حقوق هم احترام بگذاریم.