ظاهری که کاربران از محصولات، سایت‌، اپلیکیشن‌ها یا نرم‌افزارهای مختلف مشاهده می‌کنند به نام رابط کاربری شناخته می‌شود. یکی از عوامل مهم در جذب مخاطبان و کاربران طراحی رابط کاربری زیبا و جذاب است. اما این کافی نبوده و هر چقدر هم که رابط کاربری یک سایت، نرم‌افزار، محصول، تولید محتوا و... زیبا باشد اما در رقم زدن تجربه لذت‌بخش و کاربردی برای کاربران موفق نباشد، کارایی لازم را نخواهد داشت. به عنوان مثال لیوانی را تصور کنید که طراحی ظاهری بسیار زیبایی دارد اما آنقدر باریک طراحی شده که شستن آن ممکن نیست. اینجاست که موضوع دیگری با نام تجربه کاربری مطرح می‌شود. اگر این سوال در ذهن شما شکل گرفته که تجربه کاربری یا UX چیست با ادامه این مقاله همراه باشید.

تجربه کاربری (User Experience) چیست؟

پیش از آنکه به بحث طراحی UX و تأثیر آن در جذب مخاطب بپردازیم، بهتر است تعریفی از تجربه کاربری داشته باشیم و ببینیم که UX چیست؟ برای درک بهتر تجربه کاربری از یک مثال ساده استفاده می‌کنیم. تصور کنید که شما صاحب یک کسب و کار و سایت فروشگاهی آنلاین هستید که رابط کاربری و طراحی جذابی برای آن در نظر گرفته‌اید. اما با توجه به اینکه شما قیمت‌های خوبی برای محصولات خود در نظر گرفته‌اید به این دلیل که مشتری برای پیدا کردن دکمه خرید باید تا پایین‌ترین نقطه صفحه محصول اسکرول کند، تجربه خوبی برای او رقم نخورده و به همین دلیل از خرید منصرف می‌شود.
پس در پاسخ به این سوال که UX چیست می‌توان گفت تجربه و ذهنیتی است که از محصولات، خدمات، سایت، اپلیکیشن یا نرم‌افزار در ذهن کاربران باقی می‌ماند. به عبارت دیگر در صورتی که کاربر نتواند به راحتی به چیزی که می‌خواهد دسترسی پیدا کند یا گزینه‌های مورد نظر در زمان تصمیم‌گیری در دسترس او نباشند، تجربه لذت‌بخشی از کار با محصول یا سرویس نداشته و استفاده از آن را رها می‌کند.

تجربه کاربری

طراحی UX یا طراحی تجربه کاربری چیست؟

بر اساس تعریفی که از تجربه کاربری ارائه شد، به فرایندی که می‌تواند باعث افزایش سطح رضایت کاربران از یک سرویس، محصول یا خدمات شود طراحی UX گفته می‌شود که از طریق بهبود کارکردها به راحتی امکان‌پذیر است. زمانی که صاحبان کسب و کارهای آنلاین و وب‌سایت‌ها تصمیم می‌گیرند که بهترین تجربه را برای کاربران خود فراهم کنند در واقع بر روی طراحی UX تمرکز دارند. تعامل کاربران با رابط‌های کاربری باید به نوعی طراحی شده باشد که کاربر در تمامی مراحل استفاده از سایت، سرویس، اپلیکیشن، نرم‌افزار و غیره بهترین تجربه را داشته باشد.
با توجه به اینکه کاربران مختلف سلایق متفاوتی دارند و ممکن است تجربه متفاوتی از کار با یک محصول یا سرویس داشته باشند، به همین دلیل طراحی UX باید به نحوی انجام شود که همه کاربران بتوانند تجربه خوبی داشته باشند. در این مسیر شناخت پرسونا و نیازهای مخاطبان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است تا بتوان بر اساس آن و با انجام تحقیقات لازم، بهترین طراحی را برای دسترسی به محصولات یا خدمات برنامه‌ریزی و اجرا کرد.

طراح تجربه کاربری کیست؟

با توجه به تعاریفی که از طراحی UX ارائه شد، برای رقم زدن بهترین تجربه برای کاربران باید از افرادی که با عنوان طراح تجربه کاربری (UX Designer) شناخته می‌شوند، کمک گرفت. طراحان تجربه کاری افرادی هستند که از قدرت تجزیه و تحلیل بالایی برخوردار بوده و می‌توانند با استفاده یک استوری‌برد خلاقانه بهترین تجربه در مسیر تعامل کاربر با سیستم را ترسیم کنند. این افراد تلاش می‌کنند با استفاده از ابزارهای مختلف بهترین طراحی UX را انجام دهند. یکی از قابلیت‌های مهم طراحان تجربه کاربری که باید مورد توجه قرار بگیرد، توانایی آن‌ها در فراهم کردن ساده‌ترین و پیچیده‌ترین تجربه‌های مختلف برای کاربران است.

طراح تجربه کاربری

اجزای تجربه کاربری کدام است؟

تجربه کاربری از اجزا و بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که هر کدام از آن‌ها اهمیت خاص خود را داشته و در زمان طراحی UX باید مورد توجه قرار بگیرند. از مهم‌ترین اجزای تجربه کاربری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

1. طراحی تعاملی (Interaction Design)

یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌ها در طراحی UX که نقش اساسی در فراهم کردن بهترین تجربه برای کاربران دارد، تعامل صحیح و دوسویه است. با توجه به اینکه کاربران از طریق رابط کاربری با خدمات یا محصول شما در تعامل هستند، الملن‌های مختلف باید طوری طراحی شده‌ باشند که نزدیکترین رابطه با انسان‌ها را شکل داده و کاربران بتوانند به راحتی با شما ارتباط دوسویه داشته باشند.

2. طراحی رابط کاربری (User Interface Design)

رابط کاربری و طراحی آن یکی از مهم‌ترین زیرمجموعه‌های طراحی UX به حساب می‌آید. در این بخش توجه به طراحی المان‌های بصری مانند رنگ، کلیدها، تصاویر و... اهمیت بالایی دارد و باید به نوعی طراحی شوند که کاربران بتوانند از تعامل با سیستم لذت ببرند.

طراحی تجربه‌ی کاربری

3. دسترس‌پذیری (Accessibility)

به این معنی است که در طراحی UX هر چه که کاربر به آن نیاز داشته یا دنبال آن می‌گردد، در بهترین جای ممکن بوده و بتواند در زمان کوتاه به آن دسترسی داشته باشد. در صورتی که کاربر نتواند در ساده‌ترین و کوتاه‌ترین زمان به چیزی که می‌خواهد دسترسی داشته باشد، از تعامل با سیستم خارج می‌شود.

4. کاربردپذیری (Usability)

به معنای توجه به کاربردی بودن محصول یا خدمات در کنار زیبایی بصری آن در طراحی UX است. در واقع اگر شما محصول یا خدماتی را ارائه کنید که بتواند گره‌ای از کار کاربران باز کرده و برای آن‌ها کاربردی باشد، تجربه کاربری بسیار خوبی برای او رقم خواهد خورد.

5. معماری اطلاعات (Information Architecture)

یکی از موضوعات بسیار پراهمیت در طراحی UX به حساب می‌آید زیرا کاربران دوست دارند که بتوانند به راحتی به اطلاعات مورد نظر خود دست پیدا کنند. در واقع هرچه اطلاعات مورد نیاز کاربران بهتر، ساده‌تر و سریع‌تر و به صورت دسته‌بندی شده در اختیار آن‌ها قرار بگیرد، تجربه بهتری برای آن‌ها رقم خورده و تعامل بهتری با سیستم خواهند داشت.

مراحل طراحی UX چیست؟

طراحی UX یکی از فرایندهای مهم است که باید به صورت پیوسته انجام شده و به منظور دستیابی به خروجی و نتیجه مطلوب باید تمام مراحل آن به صورت دقیق و به ترتیب اجرا شوند. مراحل طراحی تجربه کاربری به شرح زیر است.

• استراتژی: اولین مرحله در طراحی UX تعیین استراتژی درست و مدون است. برای تعیین استراتژی باید تمام موارد بررسی شده و بر اساس آن هدف‌گذاری صحیح انجام و تاکتیک‌های رسیدن به آن تعیین شود.
•  تحقیقات: در این مرحله از طراحی UX باید بر روی نقاط قوت و ضعف محصول یا خدمات تحقیقات جامعی انجام شود. شناخت دقیق از سلایق کاربران و همچنین تحقیقات بازاری قدرتمند لازمه این مرحله است تا بتوان بر اساس آن پرسونای دقیقی از مخاطبان ایجاد کرد.
• طراحی اولیه: در این مرحله باید طرح مورد نظر و همچنین مسیری که کاربر طی می‌کند به همراه اقدامات احتمالی آن باید ترسیم شده و معلوم شود که از ابتدا تا انتهای مسیر چه اتفاقی قرار است رخ داده و کاربر چه تجربه‌ای خواهد داشت.
•  تولید نمونه اولیه: بر اساس طرح اولیه ترسیم شده،‌ باید یک نمونه آزمایشی تولید شود تا بتوان با شناسایی مشکلات احتمالی و برطرف کردن آن‌ها به نسخه نهایی رسید.
•  ارزیابی و تست: در این مرحله از طراحی UX باید نمونه اولیه تحت ارزیابی و تست‌های مختلف قرار بگیرد تا باگ‌ها و مشکلات احتمالی آن شناسایی شده و نسبت به رفع آن‌ها اقدام شود.
•  محصول نهایی: در این مرحله پس از پشت سر گذاشتن ارزیابی و تست‌ها مختلف و برطرف کردن خطاهای احتمالی و ساده‌سازی تجربه کاربری می‌تواند محصول نهایی را عرضه کرد.

مراحل طراحی تجربه کاربری

تفاوت بین طراحی UI و UX چیست؟

طراحی UI یا رابط کاربری بر تعامل انسان و کامپیوتر تمرکز دارد که می‌تواند هر چیزی از یک صفحه وب در سیستم دسکتاپ تا استفاده از یک اپلیکیشن در دستگاه‌های همراه را شامل شود. بنابراین طراحان رابط کاربری تنها بر روی رابط یک محصول یا خدمت تمرکز دارند و به تجربه کاربر کاری ندارند. اما طراحی رابط کاربری با طراحی UX رابطه نزدیکی دارند به طوری که طراحی UI یکی از زیرمجموعه‌های مهم طراحی تجربه کاربری محسوب می‌شود. در طراحی UI و UX مراحلی مانند تحقیقات در مورد کاربران، ارزیابی و تست نمونه اولیه و رفع مشکلات به صورت همزمان انجام می‌شود.

بیشتر بخوانید: تفاوت UI و UX چیست؟

طراحان UX در چه نوع پروژه‌هایی مشارکت دارند؟

از افرادی که در حوزه طراحی UX فعالیت می‌کنند در اغلب مورارد خواسته می‌شود که در پروژه‌های مربوط به توسعه کسب و کارهای سنتی مشارکت کنند. دلیل اصلی این تقاضا این است که آن‌ها یک دید متفاوتی ارائه می‌دهند که سایر نقش‌های اصلی در تجارت که بر روی آن‌ها تمرکزی وجود نداشته را نمایان می‌کند. برخی از پروژه‌هایی که طراحان UX می‌توانند در آن نقش مهمی ایفا کنند به شرح زیر است.

حفظ مشتری

افرادی که در حوزه طراحی UX فعالیت می‌کنند می‌توانند نقش مهمی در حفظ مشتریان ایفا کنند. این طراحان اغلب به داده‌ها و اطلاعاتی دسترسی دارند که بر اساس آن‌ها می‌توانند مناطقی که مشکل‌دار بوده و نیاز به بهبود دارند را شناسایی کرده و با رفع آن‌ها به حفظ مشتریان کمک کنند. به طور خاص، طراحان تجربه کاربری می‌توانند در موارد زیر کمک کنند:

•  طراحی اپلیکیشن
•  طراحی محصول

فرایند جذب مشتری یا Lead Generation

هر پروژه فرایند جذب مشتری باید شامل ورودی یک طراح UX باشد. چه این ورودی و راهنمایی‌ها به صورت کیفی باشند با طراحی واقعی یک جریان اصلی، افراد فعال در حوزه طراحی UX می‌توانند بهترین شانس ممکن را برای موفقیت سیستم‌ها ارائه دهند. چند روش مهم فرایند جذب مشتری یا Lead Generation که می‌توان از طراحان UX در آن‌ها کمک گرفت به شرح زیر هستند:

•  صفحات فرود (Landing Page)
•  کمپین‌های ارسال ایمیل
•  طراحی سایت
•  وبلاگ‌ها، راهنماها و مطالعات موردی
•  تحقیق کاربر

منتوریکس در ارائه خدمات سئو سایت، مشاوره ui/ux را در بعضی از پروژه ها نیز ارائه می دهد.

فرآیندها و سیستم های داخلی

افرادی که در حوزه طراحی UX فعالیت می‌کنند فراتر از مشتریان،‌ کاربران، محصول یا خدمات هستند. آن‌ها می‌توانند به تدوین استراتژی‌هایی کمک کنند که کارمندان را راضی نگه دارند و آن‌ها را حفظ کنند. طراحان تجربه کاربری می‌توانند با استفاده از ترکیبی از مهارت‌های نرم و سخت، بهترین پشتیبانی، راهنمایی و راه‌حل‌های فنی را به منظور ساختن فرایندها، سیستم‌ها و روش‌های جدید ارائه نمایند.

بهترین ابزارهای طراحی UX

امروزه پیشرفت فناوری در حوزه‌های مختلف، باعث ظهور ابزارهایی شده است که می‌توانند در هر زمینه‌ای به فعالان آن حوزه کمک کنند. در خصوص طراحی UX نیز ابزارهای مختلفی وجود دارد که به طراحان کمک کی‌کنند بتوانند کار خود را با بیشترین کارایی و دقت انجام دهند. به عنوان چند نمونه از بهترین ابزارهای طراحی تجربه کاربری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•  Figma: ابزاری مبتنی بر وب است که برای ویرایش گرافیکی مشارکتی و طراحی رابط کاربری استفاده می‌شود.
•  Adobe XD: یک پلتفرم طراحی تجربه مبتنی بر برداری است.
•  Maze: یک پلتفرم تست سریع کاربر برای نمونه‌های اولیه تجربه کاربر و جمع‌آوری بازخورد کاربر از انسان واقعی است.
•  Sketch: یک برنامه طراحی دیجیتال برای سیستم عامل مک است.
•  InVision: یک پلتفرم طراحی محصول دیجیتال است.
•  Webflow: سازنده وب سایت بدون کد و بوم بصری است.

تأثیر بهبود تجربه کاربری سایت در سئو

در صفحات وب، حرف اول و آخر توسط سئو زده می‌شود که فرایند بهینه‌سازی برای موتورهای جستجو به منظور کسب رتبه بالاتر در نتایج جستجو است. به همین دلیل صاحبان وب‌سایت و کسب و کارها باید هر کاری برای حفظ و نگهداری سئو در سایت یا اپلیکیشن خود انجام دهند. بر این اساس اگر طراحی UX به خوبی انجام شده باشد و تجربه کاربری خوبی برای کاربران رقم بزند، کاربر را به مشتری تبدیل می‌کند و باعث می‌شود که مشتری از تعامل خود با شما و بهبودهایی که برای تجربه بهتر او انجام می‌دهید، رضایت داشته باشد. بنابراین هرچه این اتفاق بیشتر رخ بدهد، نتیجه بهتری در سئو به دنبال خواهد داشت.

بیشتر بخوانید: تاثیر طراحی تجربه کاربری بر سئو

سخن پایانی

مهم‌ نیست که در چه حوزه‌ای فعالیت می‌کنید زیرا کلید موفقیت در هر کسب و کار در وهله اول راضی نگه داشتن کاربران و مشتریان است. رسیدن به این هدف مهم بدون طراحی UX فکر شده تقریبا غیر ممکن خواهد بود. طراحی تجربه کاربری یکی از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند به رشد کسب و کارهای مختلف کمک کند. طراحی تجربه کاربری موفقیت‌آمیز باعث می‌شود که شاهد یکپارچگی بیشتر بین اشخاص، موبایل‌ها و اپلیکیشن‌های مختلف باشیم که با یادگیری قواعد و مهارت‌های آن می‌توان منابع فراوانی بدست آورد.

تحریریه منتوریکس

این مطلب توسط اعضای تیم منتوریکس تهیه و گردآوری شده است.

انتشار مطالب فوق تنها با ذکر مرجع به همراه لینک وب‌سایت منتوریکس مجاز می‌باشد.
لطفا به حقوق هم احترام بگذاریم.